تهلیل، گفتن لااله الاّ اللّه، مهمترین شعار توحیدی اسلام است. واژه تهلیل، از مادّة هلل، در لغت به معنای بالا بردن صداست و در اصطلاح، گفتن لااله الاّ اللّه است. به کار بردن مادّة هلل برای این معنا، بدان سبب است که فرد به هنگام گفتن لااله الاّ اللّه صدای خود را بلند می کند. همچنین گفته شده که تهلیل برگرفته از حروف لااله الاّ اللّه است.
عبارت لااله الاّ اللّه دو بار به همین صورت در قرآن کریم به کار رفته (صافات : 35؛ محمد: 19) و به صورتهای مشابه، مانند لااله الاّ أنا و لااله الاّ أنت و به ویژه لااله الاهو، بیش از سی بار در قرآن آمده است.
مفسران بر اساس حدیث نبوی و اقوال صحابه و تابعین، «کلمة التقوی » را که در قرآن (فتح : 26) نیز آمده، همان لااله الاّ اللّه دانسته اند. علاوه بر این، در منابع حدیثی و تفاسیر، لااله الاّ اللّه با نامها و اوصافی چون کلمة التوحید.
ذکر تهلیل در روایات
ذکر لااله الاّ اللّه از جمله ذکرهای مۆمنان است، زیرا بنا بر احادیث، اقرار به آن (توحید) یکی از ارکان پنج گانه اسلام و بزرگترین باب از ابواب هفتاد و چندگانه ایمان است. پیامبر اکرم برترین سخنان را لااله الاّ اللّه و عبارات هم ارز آن، همچون سبحان اللّه و الحمدللّه و اللّه اکبر برشمرده است.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) فرمود: هر كس بگوید: لا اله الا الله براى او در بهشت درختى كاشته مى شود از یاقوت سرخ ، كه بنش از مشك سفید برآمده ، و از عسل شیرین تر و از برف سپیدتر و از مشك خوشبوتر است و در آن نمونه هاى پستان دوشیزگان باشد كه در زیر هفتاد پیراهن برآمده باشد (و بر آن درخت برآمده باشد هفتاد جامه بهشتى)
در حدیثی دیگر آن را برترین سخن خود و پیامبران پیش از خود ذکر کرده است از اینرو، ایشان هم در آغاز رسالت، مردم را با «قولوا لااله الاّ اللّه تُفلحوا» به اسلام دعوت می کرد و هم در ادامه، به مسلمانان توصیه می نمود که اسلام خود را با زیاد گفتن لااله الاّ اللّه تجدید کنند.
در حدیثی قدسی که امام رضا علیه السلام آن را با واسطه پدرانش از پیامبر اکرم نقل کرده و در میان شیعیان به حدیث سلسلة الذهب مشهور است، خداوند لااله الاّ اللّه را دژ مستحکم خود دانسته که ورود در آن موجب امان از عذاب الهی می شود. امام رضا علیه السلام در پایان این حدیث، خود را شرطی از شروط این امر برشمرده که مراد از آن امامت اهل بیت پیامبر اکرم است.
بر اساس برخی احادیث ، قائلِ لااله الاّ اللّه یا کسی که آخرین سخن او لااله الاّ اللّه باشد، وارد بهشت می شود یا بنا بر حدیثی دیگر، آتش دوزخ بر او حرام می گردد ؛ از اینرو، در احادیث به تلقین لااله الاّ اللّه به مردگان سفارش شده است.
ابى حمزه گوید: شنیدم كه امام باقر (علیه السلام) مى فرمود: هیچ چیز نیست كه ثوابش بیشتر باشد از گواهى به اینكه بگوید: "لا اله الا الله" یعنى گواهى دهد به یگانگى خدا، به راستى كه چیزى با خداوند عزّوجلّ برابر نیست و در هیچ امرى احدى با او شریک نیست.
اهمیت ذکر تهلیل در ماه رجب
همانطوری که گفتیم این ذکر دارای اهمیت بالایی است اما گفتن این ذکر در ماه رجب جایگاه ویژه ای دارد به این سخن گهربار پیامبر نور و رحمت توجه بفرمایید:
عَنِ النَّبِیِّ صلّی الله علیه وآله: مَنْ قَالَ فِیهِ «لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ» أَلْفَ مَرَّةٍ ، كَتَبَ اللهُ لَهُ مِائَةَ أَلْفِ حَسَنَةٍ ، وَ بَنَى اللهُ لَهُ مِائَةَ مَدِینَةٍ فِی الْجَنَّةِ. رسول خدا صلّی الله علیه وآله فرمود: هرکس در ماه رجب، هزار مرتبه«لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» بگوید ، خداوند برای ویهزار حسنه نوشته ، و هزار شهر در بهشت بنا می کند.
عزیزان در روزهای نورانی ماه رجب قرار داریم ، چقدر خوب است که قدر لحظه به لحظه این ماه با عظمت را بدانیم و قدمی در راهخودسازی و زدودن تیرگی های وجودمان برداریم در روایتی امام صادق(علیهالسلام) از پیغمبر اکرم نقل می فرماید که: ماه رجب، ماه استغفار امّت من است؛ بعد میفرماید: رجب را «اَصبّ» گویند، چون رحمت خدا در این ماه به امّت من زیاد ریزش میکند؛ ماه رجب چنین ماهی است.
ابى حمزه گوید: شنیدم كه امام باقر (علیه السلام) مى فرمود: هیچ چیز نیست كه ثوابش بیشتر باشد از گواهى به اینكه بگوید: لا اله الا الله یعنى گواهى دهد به یگانگى خدا، به راستى كه چیزى با خداوند عزّوجلّ برابر نیست و در هیچ امرى احدى با او شریک نیست.
گفتن ذکر «لا إله إالّا الله» که در روایات بسیار به آن سفارش شده است ، در ماه بارش رحمت ها به یقین اثرات عمیقی بر روح و جان ما خواهد داشت.